Czym jest elastan? Właściwości i zastosowanie elastanu

Elastan – znany również pod nazwa spandex oraz lycra – cechuje się wysoką sprężystością, dzięki czemu znajduje liczne zastosowania w przemyśle odzieżowym. Ubrania z dodatkiem tej tkaniny są przyjemne w noszeniu oraz doskonale dopasowują się do ciała.

Czym jest elastan?

Elastan należy do grupy tkanin syntetycznych, występujący również pod nazwą spandex oraz lyrca. Z chemicznego punkty widzenia, składa się z długołańcuchowego polimeru znanego szerzej jako poliuretan.

Początki wykorzystywania poliuretanu sięgają 1937 roku, kiedy zastępowano nim gumę pozyskiwaną z drzew – trudną do pozyskania i podatną na wysokie amplitudy cenowe. Z materiału produkowano powłoki do samolotów, dziś stosuję się go natomiast popularnie jako izolacja cieplna (pianka poliuretanowa).

Za popularyzacją elastanu – którego prekursorem jest poliuretan, stanowiący 85% składu – w przemyśle odzieżowym stoi firma DuPont. Główna zaletą elastanu jest jego wysoka elastyczność, miękkość i lekkość.

Zastosowanie elastanu

Elastan stosowany jest w odzieży, której pożądaną cechą jest rozciągliwość. Dodatek elastanu znajdziemy w bokserkach, slipach, biustonoszach oraz skarpetkach. Większa zawartość tego materiału znajduje się między innymi w odzieży dla sportowców – legginsy, stroje kąpielowe, staniki sportowe, spodenki kolarskie oraz inne elementy dopasowanej odzieży.

Właściwości elastanu

Elastan znajduje szerokie zastosowanie dzięki swoim unikalnym właściwościom:

• lekkie, gładkie, miękkie i elastyczne tkaniny,
• odporny na detergenty,
• łatwo utrzymuje oryginalny kształt,
• odporny na gniecenie, można zakładać od razu po wysuszeniu bez prasowania,
• łatwy w farbowaniu.

Ubrania z elastanu świetnie układają się na ciele i są przyjemne w noszeniu. Już nawet niewielki dodatek rzędu około 5% może znacznie poprawić komfort. Ponadto dobrze przepuszcza powietrze oraz jest odporny na elektryzowanie.

Typy elastanu

Elastan można spotkać pod różnymi nazwami – choć praktycznie rzecz biorąc jest to jeden i ten sam produkt.

1. Elastan – odnosi się do ogółu tkanin z kopolimeru polieterowo-polimocznikowego.
2. Spandex – anagram słowa expands (z ang. rozszerzać) robocza nazwa stworzona przez firmę DuPont w fazie rozwoju,
3. Lycra – zastrzeżony znak towarowy firmy DuPont, wprowadzony po rozpoczęciu sprzedaży tekstyliów zawierających elastan.

Elastan, a środowisko

Proces produkcji elastanu jest energochłonny oraz wymaga stosowania toksycznych chemikaliów – część z nich o działaniu rakotwórczym. Istnieją również poszlaki wiążące izocyjaniany (surowiec do produkcji poliuretanu) z astmą wieku dziecięcego oraz innymi dolegliwościami układu oddechowego. Istnieje niewielkie ryzyko, że substancja ta znajduje się w tkaninie, jednak pewną jej ilośc można znaleźć przykładowo w piance stosowanej w budownictwie.

W światowej produkcji elastanu przodują Chiny, Stany Zjednoczone, Indie, Pakistan oraz Brazylia.
Tkaniny z elastanu nie ulegają biodegradacji, niezbędna jest więc odpowiednia utylizacja zużytego surowca. Dane organizacji środowiskowych wskazują, że około 60 procent śmieci znajdujących się w środowisku morskim składa się z tkanin niedegradowalnych – do których należy między innymi elastan.

Przedsiębiorstwa korzystające z komponentów recyklingowych mogą starać się o certyfikat GRS (Global Recycled Standard). Niewiele firm korzysta z takiego rozwiązania, być może w przyszłości większa świadomość klientów skłoni kolejne przesiębiorstwa o podjęcie takich kroków choćby w celach marketingowych, co ostatecznie przełoży się na korzyść dla naszej planety.