Życie składa się z wielu elementów, które często determinują nasz sukces i szczęście. Dla większości najważniejsze wartości w życiu to rodzina, praca, pasja oraz bliskość drugiej osoby. Jak jednak określić te wartości? Czy są to uniwersalne standardy czy indywidualne odczucia danej osoby? Jak powinny one wpływać na nasze życie? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w artykule.
Aksjologia, nauka o wartościach człowieka
Aksjologia to dziedzina filozofii zajmująca się wartościami. Nauka ta bada różne rodzaje wartości i ich znaczenie dla człowieka.
- Wartości materialne to takie, które można zmierzyć i zobaczyć, np. pieniądze czy samochód.
- Wartości duchowe to takie, które są niewidoczne i dotyczą człowieka wewnętrznie, np. dobroć czy prawda.
- Wartości witalne to te, które służą życiu i zdrowiu, np. jedzenie czy woda.
- Wartości religijne to te, które są ważne dla danej religii, np. wiara czy bogobojność.
- Wartości hedonistyczne to te, które służą przyjemności i zadowoleniu z życia, np. rozrywka oraz odpoczynek.
Hierarchia wartości w życiu człowieka
Filozofowie od dawna starali się wyróżnić najważniejsze wartości w życiu człowieka. Jednym z najbardziej znanych podziałów jest Schelerowski system wartości. Max Scheler dzieli wartości ludzkie na trzy poziomy: materialny, witalny i duchowy.
- Poziom materialny obejmuje wartości takie jak jedzenie i schronienie, które są niezbędne do przetrwania.
- Poziom witalny obejmuje wartości takie jak zdrowie i sprawność fizyczna, które są niezbędne dla wysokiej jakości życia.
- Poziom duchowy obejmuje wartości takie jak miłość i wiedza, które są niezbędne do sensownego życia.
Inni filozofowie proponowali różne podziały wartości ludzkich, ale trójpoziomowa hierarchia Schelera jest najczęściej stosowana. Wartości na wyższych poziomach niekoniecznie są ważniejsze od wartości na niższych poziomach, ale są rzadsze i trudniejsze do osiągnięcia. W związku z tym są zwykle wyżej cenione.
Najważniejsze wartości w życiu człowieka
Życie człowieka jest niezwykle bogate i różnorodne. Każdy z nas wyznaje inne wartości, które są dla nas ważne. Najczęściej jednak spotykamy się z takimi wartościami, jak miłość, rodzina, przyjaźń czy zdrowie, które są uniwersalne we wszystkich kulturach świata. To one powinny stanowić fundament życia.
1. Zdrowie
Zdrowie to nie tylko brak chorób, ale także dobra kondycja umysłowa i emocjonalna. Dlatego warto dbać o wszystkie aspekty naszego zdrowia, aby móc czerpać pełnię radości ze życia. Warto więc regularnie uprawiać sport, unikać stresu i pamiętać o relaksie. Jeśli będziemy dbali o swoje zdrowie, będziemy mieli więcej energii i siły do realizacji naszych innych celów.
2. Miłość
Miłość jest jedną z najważniejszych wartości w życiu człowieka. To właśnie miłość sprawia, że dostrzegamy dobre cechy innych ludzi i czujemy ich bliskość. Miłość tworzy silne więzi między ludźmi i pomaga wspólnie pokonywać trudności. Daje nam siłę, by troszczyć się o innych i poświęcać się dla ich dobra. Dzięki miłości potrafimy przebaczyć i zapomnieć o doświadczonym bólu. Miłość czyni nas szczęśliwszymi i bardziej spełnionymi jako istoty ludzkie.
3. Rodzina
Jedną z najważniejszych wartości w życiu jest rodzina. Rodzina to pierwsza jednostka, której jesteśmy częścią i pierwsi ludzie, którzy uczą nas życia. To ona uczy nas miłości i wspiera na dobre i na złe. Rodzina jest źródłem siły, a także kotwicą w trudnych czasach.
Wszyscy potrzebujemy kogoś, na kim możemy polegać, kogoś, do kogo możemy się zwrócić, gdy sprawy przybierają ciężki obrót. Takie właśnie wsparcie powinna zapewniać rodzina, na którą można zawsze liczyć.
4. Szczęście
Szczęście to pojęcie, które można rozumieć na wiele sposobów. Dla jednych szczęście to stan, w którym czujemy się dobrze i bezpiecznie, mamy dobre zdrowie i otoczenie, które nas wspiera. Dla innych szczęście to świadomość tego, że mimo trudności życiowe możemy realizować swoje marzenia i cele. A dla jeszcze innych szczęście to chwila, kiedy po prostu czujemy się dobrze – możemy cieszyć się pięknem dnia lub radością z bycia z bliskimi nam osobami.
Jakkolwiek rozumiane jest szczęście, warto pamiętać, że to stan ducha i czegoś więcej niż tylko materialnych posiadłości. Szczęśliwi ludzie są tego świadomi i potrafią cieszyć się każdym dniem, nawet jeśli nie jest on idealny.
5. Samorozwój
Samorozwój to wartość, która oznacza ciągłe stawanie się lepszym w każdej dziedzinie życia. Jest to proces, dzięki któremu możemy osiągnąć więcej w życiu i stać się lepszymi ludźmi. Samorozwój jest wartością, którą powinniśmy cenić i rozwijać w sobie każdego dnia. Jest to jedna z najważniejszych wyższych wartości w życiu człowieka.
6. Poczucie bezpieczeństwa
Człowiek odczuwa potrzebę bezpieczeństwa w wielu aspektach swojego życia – w pracy, w domu, w relacjach. Bezpieczeństwo to również poczucie stabilności i spokoju. Dla większości ludzi poczucie bezpieczeństwa jest bardzo ważną wartością życiową, gdyż pozwala im ono na pełne skupienie się na innych aspektach. Daje nam również pewność siebie i pozwala w pełni cieszyć się życiem.
7. Tożsamość społeczna
Tożsamość społeczna oznacza przynależność do określonej grupy społecznej lub kultury. Dzięki niej możemy się identyfikować z innymi ludźmi i czuć się częścią większej całości. To dzięki tożsamości społecznej możemy odnaleźć swoje miejsce w świecie i budować relacje z innymi ludźmi.
Jest ona również ważna dla naszego poczucia tożsamości osobistej. Pozwala nam ona bowiem ustalić, kim jesteśmy i jakie są nasze wartości. To dzięki niej możemy rozwijać się jako jednostka i lepiej poznawać samych siebie.
8. Uznanie
Uznanie to coś, czego każdy człowiek potrzebuje. Jest to potwierdzenie, że jesteśmy ważni i doceniani przez innych. Bez uznania życie byłoby trudniejsze i mniej satysfakcjonujące.
Warto przy tym pamiętać, że tak samo jak dla nas uznanie jest ważne również dla innych (w mniejszym bądź większym stopniu). Starając się zdobyć uznanie, pamiętaj, aby równolegle doceniać otaczających Cię ludzi.
9. Duchowość
Duchowość jest życiową wartością, która pozwala człowiekowi na życie w pełni i na osiągnięcie prawdziwego szczęścia. Duchowość można rozumieć jako głębszy sens życia, który go przekracza. To życiowa wartość, która skłania człowieka do poszukiwania prawdy i doświadczania życia w pełni. Duchowość to także wartość, która wyzwala człowieka z ograniczeń materialnego świata i pozwala mu doświadczyć transcendencji.
Transcendencja oznacza przeżycie, które pozwala człowiekowi na doświadczenie czegoś więcej niż tylko materialnego świata. Duchowość to wartość, która otwiera człowieka na życie wieczne i na spotkanie z Bogiem. Umożliwia człowiekowi dostrzeganie piękna życia i cieszenie się nim.
10. Wartości materialne
Niezaprzeczalnie żyjemy w świecie rzeczy materialnych, które są nam potrzebne do życia i rozwoju. Wartościom materialnym można przypisać wiele funkcji. Po pierwsze, dostarczają nam one energii oraz siły do życia i działania. Po drugie, umożliwiają nam kontakt z innymi ludźmi i środowiskiem. Po trzecie, stanowią o naszej tożsamości i pozycji społecznej.
Jak zmienia się system wartości w życiu człowieka?
Zakładając, że zgodzimy się, że wartości ludzkie mają charakter hierarchiczny, kolejnym pytaniem staje się pytanie o miejsce poszczególnych wartości w tej hierarchii. W tym miejscu opinie będą się różnić w zależności od indywidualnych światopoglądów i doświadczeń.
Na przykład ktoś, kto doświadczył w swoim życiu wielu strat emocjonalnych, może wyżej cenić miłość niż sukces. Ktoś, kto pochodzi z bardzo bogatej rodziny, może przykładać większą wagę do wolności niż do pieniędzy. Możliwości jest nieskończenie wiele, ale chodzi o to, że każdy będzie miał inną hierarchię wartości opartą na własnej życiowej perspektywie.
Jak określić własne najważniejsze wartości życiowe?
Określenie najważniejszych wartości życiowych może być trudne, ale warto poświęcić czas na zastanowienie się, w co najbardziej wierzymy. Twoje wartości mogą obejmować takie rzeczy jak rodzina, przyjaźń, uczciwość, ciężka praca czy współczucie.
Kiedy już zidentyfikujesz swoje wartości, możesz zacząć dokonywać zgodnych z nimi wyborów. Na przykład, jeśli jedną z Twoich wartości jest rodzina, możesz zdecydować się spędzać więcej czasu z bliskimi lub podjąć wysiłek rozwiązania konfliktu w swoich relacjach.
Jeśli ważna jest dla Ciebie ciężka praca, możesz poszukać takiej, która będzie dla Ciebie wyzwaniem lub wyznaczyć sobie cele, których osiągnięcie będzie wymagało poświęcenia i wysiłku. Żyjąc zgodnie ze swoimi wartościami, możesz stworzyć życie, które jest znaczące i satysfakcjonujące.